फेरी बढ्ने भो गाडी भाडा

काठमाडौं, असार १५ - यातायात व्यवस्था विभागले सार्वजनिक सवारी साधनको भाडा बढाउने निर्णय गरेको छ । विभागले डिजेलबाट चल्ने यात्रुवाहक सवारी साधन भाडा ३ दशमलव ७५ प्रतिशत र मालबाहकमा ४ देखि ४ दशमलव ५ प्रतिशतले भाडा बढाउने निर्णय गरेको छ ।
विभागले निर्णयलाई आइतवार यातायात मन्त्रालयमा पठाउने भएको छ । मन्त्रालयबाट विभागको निर्णयमा सहमती भए पछि नया भाडादर लागु हुनेछ । तिन महिनाको अवधिमा डिजेलको मुल्य उच्चदरले बढेकाले भाडा बढाउन लागिएको विभागले जनाएको छ । यसअघि गत चैतमा पनि सार्वजनिक सवारीको भाडा बढाइएको थियो ।
व्यवसायीको दवावपछि अघिल्लो साता भाडा बृद्धिको अध्ययन शुरु गरेको विभागले तिन दिन अघि बढाउने निर्णय गरेको हो । यति छोटो समयमा भाडा बढाउने निर्णय भएको यो संभवत पहिलो हो । व्यवसायीको आग्रहपछि विभागले मात्र अध्ययन गरि भाडा बढाउने निर्णय गरेको हो । यसअघि अन्य सरोकारवालासंग पनि छलफल गरेर भाडा निर्धारण गर्ने गरेको थियो ।
'तिन दिनअघि विभागले भाडा बढाउने निर्णय गरेको छ,' विभागका महानिर्देशक चन्द्रमान श्रेष्ठले भने, 'अव मन्त्रालयलाई सहमतीका लागि सिफारीस गर्छौ ।' त्यहाबाट सहमती आए पछि नया भाडा लागु हुने उनले बताए ।
चैतमा मात्र भाडा बढाईएको थियो । त्यसपछि दुई पटक डिजेलको मुल्य बढेकाले भाडा बढाउन लागिएको श्रेष्ठले बताए । पछिल्लो पटक असार ५ गते डिजेलको भाउ बढे पनि राष्ट्रिय यातायात व्यवसायी महासंघ र ट्रक तथा ट्याङकर व्यवसायी महासंघले भाडा समायोजनाका लागि विभागमा निवेदन दिएका थियो । त्यसको एक सातापनि नवित्दै विभागले नया भाडादर निर्धारण गरेको हो ।
'बैज्ञानिक रुपमा भाडा निर्धारण गरेका छौ,' श्रेष्ठले भने, 'डिजेलको मुल्य ५ रुपैयाभन्दा बढीले बृद्धि भएकाले भाडा बढाउन निर्णय गरि सिफारिस गरेका हौ ।' सरकारले ल्याएको बैज्ञानिक भाडादर निर्धारण गर्न तयार गरेको मापदण्डमा पेट्रोलियम पदार्थको मुल्य ५ रुपैयाभन्दा बढीले बढ्यो भने भाडा समायोजन गर्ने व्यवस्था रहेको उनले बताए ।
'तिन महिनामा डिजेल र मटि्टतेलको भाउ लिटरमा ८ रुपैयाले बढेको छ,' उनले भने, 'त्यसैले भाडा समायोजन गर्ने निर्णय गरेर सहमतीका लागि मन्त्रालयलाई सिफारीस गर्न लागिएको हो ।'
यातायात व्यवसायी महासंघका अध्यक्ष योगेन्द्रनाथ कर्माचार्यले विभागबाट बढाउने निर्णय भएको जानकारी पाएको बताए । उनले बैज्ञानिक आधारमा भाडा बढाएकाले आफुले बृद्धिबारे केही बोल्न नमिल्ने बताए । 'व्यवसायी र अरु कसैले पनि बृद्धिको बारेमा केही आलोचना गर्ने ठाउ छैन,' उनले भने, 'पहिले निर्धारण गरेको बैज्ञानिक आधार बृद्धि भएको छ ।'
उपभोक्ता हित संरक्षण मञ्च नेपालका सचिव जगन्नाथ मिश्रले व्यवसायीको दवावमा सरकारले एकतफिर् रुपमा बढाएको भाडा उपभोक्तलाई मान्य नहुने बताए । 'विभागले प्रत्येक पटक भाडा बढाउदा व्यवसायीको हितमा मात्र काम गरेको छ,' उनले भने, 'पेट्रोलियम पदार्थको मुल्य बृद्धिसंग भाडा बढाउनु जायज भएपनि एकपक्षिय भाडा बृद्धि सही हैन ।' विभागबाट एक पक्षिय रुपमा हुने भाडा निर्धारणमा आर्थिक चलखेल र अनियमिता भएको आशंका समेत उनको छ ।